Çetin Özek, Ä°stanbul Ãœniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt 50, Sayı 1-4, 1984, 13 – 67.
Kısaca deÄŸinmeÄŸe çalıştığımız ceza hukuk u alanında yenileÅŸme ve anlayış deÄŸiÅŸimleri olgusu “maÄŸdur” konusunda da kendisini etkili bir biçimde göstermiÅŸtir. Gerçekten, “suç” denilen olgunun, “fail” ve “maÄŸdur” ÅŸeklinde iki tarafı söz konusudur . Genellikle, tüm suçların maÄŸduru “devlet” olarak kabul edilirken, suçtan zarar gören, devletin dışında gerçek kiÅŸi olmaktadır. Kaldı ki , “kiÅŸiye karşı suçlarda” “suçtan zarar gören” ile “suç maÄŸduru” da aynı olmaktadır.
MaÄŸdurun çıkarlarının devletçe savunulması gereÄŸinin unutulması, belirli bir tarihsel süreç içinde gerçekleÅŸmiÅŸtir. “Cezalandırmanın” bir fonksiyon olarak siyasal iktidarın tekeline girmesi, devlet için adeta “sübjektif hak” olarak kabul edilmesi ve bu hakkı devletin “savcılık” eliyle kullanması, suçtan zarar görenin, ceza hukuku alanında doÄŸan iliÅŸkilerin dışında kalmasına yol açtı.
Nasıl ilkel toplumlardaki “kısas, uzlaÅŸma” sistemi, çağımızın “toplumsal” savunma için suçlunun devletçe cezalandırılması” anlayışı, belirli toplumsal ve siyasal gereksinmelerin sonucu ise, suça maÄŸdur açısından yaklaşıma yönelen, “maÄŸdur” konusunu ayrı bir bilim dalı haline getiren (victimoloji) de belirli doÄŸruların saptanmasının ve bazı gereksinmelerin ürünü olarak ortaya çıktı.
Kriminoloji , sadece “cezalandırmaya” yönelen ve bu konudaki yasa normlarıyla kendisini sınırlı gören bir yapı içinde olmadığı için, “suçu” incelerken, iliÅŸkinin suçlu-maÄŸdur arasında olduÄŸunun, doÄŸru yargılara varabilmek açısından suçlu kadar maÄŸdura da eÄŸilmenin zorunluluÄŸunun bilincine varmıştır. Böylece, “victimoloji ” denilen bilgi dalı oluÅŸmuÅŸtur. MaÄŸdurun korunması sorunu da, bu bilgi dalının konularından biridir .
Bazıları tarafından kriminolojiden dahi ayrı bir bilim dalı olarak kabul edilen “victimoloji”, giderek hukuk alanında da kendisini göstermeye, diÄŸer bir deyiÅŸle klasik ceza hukuku üzerinde etken olmaya baÅŸlamıştır. Bu etkinlik özellikle “maÄŸdurun korunması” açısından kendisini göstermektedir.