Öztekin Tosun, Ä°stanbul Ãœniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt 22, Sayı 1-4, 1957, 124 – 149.
Etüdümüzü beÅŸ kısma ayırmış bulunuyoruz. Birinci kısım müselsel suçun tarifine ve mahiyetinin izahına ayrılmış bulunmakla beraber çok kısadır. Ä°kinci kısım meselenin tarihçesine hasredilmiÅŸtir; Roma’da, Orta ÇaÄŸ Avrupası’nda, Ä°slâm hukukunda meseleye temas eden bazı hükümler üzerinde kısaca durulmuÅŸtur. Mukayeseli Hukuka müteallik üçüncü kısım muhtelif muasır devlet kanunlarının teselsül mevzuundaki davranışlarını, gene kısa olmak ÅŸartıyla, akse ayrılmış bulunmaktadır. Dördüncü kısım müselsel suçun hukukî mahiyetini izah eden nazariyelere hasredilmiÅŸ, farazîlik, hakikilik, hukukî birlik nazariyeleri izah edilmiÅŸtir. Bütün bu izahlar bilhassa beÅŸinci ve en son kısmı tetkik edebilmek için yapılmış hazırlıktan ibarettir. Bu beÅŸinci kısımda teselsül bakımından Türk ceza hukukundaki durum ele alınmış, gerek kanunumuza göre ÅŸartlar, gerekse teselsüle terettüp eden hükümler üzerinde durulmuÅŸtur. Ä°zah etmemiÅŸ bulunduÄŸumuz bazı meselelerin de mevcudiyetine kani olmakla beraber, bunların verilen umumî esaslar sayesinde daha kolaylıkla hal yoluna baÄŸlanabileceÄŸi kanaatindeyiz. Bu sebepten dolayı etüdümüzü bitirirken bir «Netice» kısmı açarak kısaca vasıl olduÄŸumuz esasları hatırlatmayı muvafık buluyoruz.
Netice:
Yaptığımız bu tetkikat neticesinde, teselsül mefhumunun sanığın lehine olarak kabul edilmiÅŸ bir müessese olduÄŸu kanaatine varmış bulunuyoruz. Hatta kanunlarında bu mefhuma yer vermemiÅŸ bulunan birçok devlet mevzuatında bile gerek içtihat, gerekse ilim yolu ile ayni neticelere varılmış olduÄŸunu müşahede ettik. Bu durumda, kanunda meselâ müruruzamanın baÅŸlangıcında olduÄŸu gibi, ayrıca sarahat bulunmayan yerlerde teselsül mefhumunu sanık aleyhine kullanmamak gerektiÄŸi fikrindeyiz. Kanaatimizce, daima içtima halinde verilecek cezanın sanık aleyhine olduÄŸu fikrinden hareket ederek, teselsül mefhumuna dayanarak ceza vermek gerektiÄŸi zaman hiç olmazsa sanığın durumunun hakikî içtima kaidelerinin tatbik edilmesi halindeki durumundan daha ağır olmaması mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır. Nitekim bu mefhumun son derece inkiÅŸaf ettirildiÄŸi, gayet derin tetkiklere tâbi tutulduÄŸu Ä°talya’da, bilhassa son kanun tatbikatı esnasında Ä°talyan Yüksek Mahkemesinin sözü geçen esaslara riayet ettiÄŸini görmüş bulunmaktayız. Kanunumuzun teselsüle ait hükümleri esas itibariyle Yeni Ä°talyan Kanunundan pek fazla ayrılmamış bulunduÄŸu için ekseri hallerde Ä°talyan Temyiz Mahkemesinin hareket tarzının bizim kanun bakımından da istifade edilebilecek bir durum arz ettiÄŸi kanaatindeyiz. Tabiatiyle bu demek deÄŸildir ki, Ä°talyan Temyizinin her görüşüne iÅŸtirak etmemiz ÅŸarttır; nitekim bazı hususlarda biz ayrı kanaatte olduÄŸumuzu belirttik. Okuyucu ise, bu ihtilaflı hususlarda daha doÄŸru bulduÄŸu kanaate iÅŸtirakte, hatta hiç birine iÅŸtirak etmemekte serbesttir.